Từ Testnet đến Mainnet: Giải Thích Dễ Hiểu về Các Layer trong Blockchain (Layer 0, 1, 2) và Quy Trình Xây Dựng Dự Án

Nếu bạn là một marketer, founder startup Web3, hay đơn giản là người mới bước vào thế giới blockchain, chắc hẳn bạn đã từng nghe qua các thuật ngữ như Mainnet, Testnet, Layer 1, Layer 2, Layer 0.

Nhưng chúng thực sự có ý nghĩa gì? Và khi một dự án blockchain được xây dựng, họ sẽ bắt đầu từ đâu?

Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ:

Sự khác nhau giữa Mainnet, Testnet, Devnet
Layer 0, 1, 2 là gì và vai trò của từng lớp
Quy trình phát triển một dự án blockchain hoàn chỉnh
Cách marketer có thể tận dụng hiểu biết này để xây dựng chiến dịch hiệu quả

🔍 I. Phân biệt Mainnet, Testnet, Devnet – Nơi dự án bắt đầu và phát triển

1. Devnet – Phòng thí nghiệm nội bộ

Là mạng phát triển nội bộ của dự án.
Dành cho các lập trình viên thử nghiệm tính năng, smart contract, kết nối node.
Giao dịch ở đây hoàn toàn không có giá trị, tốc độ cao, dữ liệu có thể bị reset bất kỳ lúc nào.

🧪 Devnet giống như giai đoạn “nghiên cứu trong phòng lab”.

2. Testnet – Bước đầu ra công chúng

Sau khi hệ thống tương đối ổn định, dự án sẽ ra Testnet công khai để:
- Mời cộng đồng thử nghiệm
- Tìm lỗi (bug bounty)
- Kiểm tra khả năng mở rộng, hiệu năng
Người dùng có thể xin test token miễn phí để thử dApp, stake, giao dịch, swap,...

📌 Testnet chính là giai đoạn thử nghiệm thực tế không rủi ro, nơi các marketer có thể:

Thu hút người tham gia test
Tổ chức chiến dịch airdrop, test-to-earn
Tạo cộng đồng đầu tiên

Ví dụ Testnet: Sepolia (Ethereum), Fuji (Avalanche), Testnet zkSync, Sui Testnet,...

3. Mainnet – Sân khấu thật sự

Là mạng chính thức của dự án.
Mọi giao dịch đều dùng token thật và có giá trị thật.
Được bảo mật bằng cơ chế đồng thuận (PoS, PoW,...), quản lý bởi các validator.
Là nơi dự án bước vào “chiến trường” thật sự: có người dùng thật, rủi ro thật, cơ hội thật.

📌 Đây là lúc đội ngũ marketing bắt đầu chạy chiến dịch chính thức: ra mắt, niêm yết CEX, AMA, partner, PR,...

🧱 II. Các Layer trong Blockchain: Hiểu để chọn đúng chiến lược

Blockchain không phải là một khối đơn giản – nó có nhiều tầng lớp (layer) như một hệ điều hành có core, app và plugins. Dưới đây là cách hiểu dễ dàng nhất:

🧩 Layer 0 – Nền móng hạ tầng

Là gì: Lớp thấp nhất của blockchain, nơi xây dựng các mạng blockchain riêng biệt (Layer 1) và giúp chúng liên kết với nhau.

Hỗ trợ tạo nhiều chain độc lập dễ dàng
Giải quyết bài toán liên chuỗi (interoperability)

Ví dụ Layer 0:

Polkadot: Mỗi dự án là một parachain, kết nối với relay chain.
Cosmos: Giao thức IBC giúp các blockchain Cosmos giao tiếp với nhau.
Avalanche Subnet: Tạo chain con theo nhu cầu riêng.

📌 Layer 0 giống như Internet giúp kết nối các website (Layer 1).

🧱 Layer 1 – Blockchain nền tảng

Là gì: Chính là những blockchain như Bitcoin, Ethereum, Solana, nơi ghi nhận và xử lý trực tiếp các giao dịch, smart contract.

Có cơ chế bảo mật riêng (Proof of Stake, Proof of Work,...)
Tự xử lý giao dịch, phí gas cao khi mạng đông
Không phụ thuộc vào blockchain khác

Ví dụ Layer 1:
Ethereum, BNB Chain, Solana, Sui, Aptos, Near, Avalanche C-Chain.

📌 Layer 1 = Thành phố trung tâm – đông đúc, sầm uất, nhưng dễ kẹt xe.

🚀 Layer 2 – Giải pháp mở rộng Layer 1

Là gì: Các mạng hoặc công nghệ xây dựng trên Layer 1, giúp xử lý nhanh hơn, phí rẻ hơn nhưng vẫn giữ tính bảo mật nhờ “neo” về Layer 1.

Hoạt động song song với Layer 1
Sau khi xử lý giao dịch, tổng hợp kết quả gửi về Layer 1
Rất quan trọng trong việc mở rộng Web3

Ví dụ Layer 2:

Arbitrum, Optimism: Layer 2 của Ethereum
Starknet, zkSync: Layer 2 dùng ZK-Rollups
Lightning Network: Cho Bitcoin

📌 Layer 2 = Đường cao tốc song song, giúp giảm tải cho trung tâm thành phố.

🔁 III. Quy trình triển khai một dự án blockchain từ A đến Z

Dưới đây là quy trình mà một dự án blockchain thường trải qua, dù bạn là nền tảng Layer 1 hay chỉ là một dApp trên đó:

🚧 Giai đoạn 1: Phát triển nội bộ (Devnet)

Viết code smart contract
Thiết kế tokenomics, cơ chế stake, earn
Kiểm tra logic nội bộ

✅ Output: Contract hoạt động nội bộ, chưa công bố

🧪 Giai đoạn 2: Ra mắt Testnet

Ra testnet công khai, mời user thử nghiệm
Xin test token từ faucet
Chạy chương trình bug bounty
Thu hút cộng đồng đầu tiên

✅ Output: Dữ liệu thực tế về sử dụng, phản hồi người dùng

📌 Marketer làm gì ở đây?

Tổ chức sự kiện Testnet campaign
Đưa KOL review dApp miễn phí
Build Telegram/Discord ban đầu

🧠 Giai đoạn 3: Audit và cải tiến

Gửi code audit bảo mật
Fix bug, tối ưu chi phí gas
Hoàn thiện cơ chế staking, vesting

✅ Output: Code sạch, minh bạch, sẵn sàng ra mainnet

🚀 Giai đoạn 4: Triển khai Mainnet

Ra mắt mainnet chính thức
Mở khóa token, list CEX/DEX
Ký hợp đồng partner, chạy PR mạnh

✅ Output: Sản phẩm thật, user thật, token thật

📌 Marketer làm gì ở đây?

Launch campaign, AMA, event NFT, airdrop
SEO website, whitepaper, PR báo chí
Chạy influencer, user acquisition

🧠 IV. Góc nhìn cho Marketer và Founder: Vì sao cần hiểu các Layer?

Hiểu rõ cấu trúc blockchain và quá trình phát triển giúp bạn:

Xác định đúng thời điểm marketing: Đừng dồn lực truyền thông trước khi code audit xong!
Tư vấn chiến lược phù hợp: Layer 2? Layer 1? Subnet? → sẽ định hình sản phẩm và kênh truyền thông.
Chọn nền tảng tối ưu: DApp chơi game nên chọn Layer 2 phí rẻ; chain DeFi cần Layer 1 có TVL cao.
Tăng niềm tin cộng đồng: Giao tiếp minh bạch giai đoạn Testnet → Mainnet là điểm cộng lớn.

🧭 Tổng kết

Thành phần	Vai trò	Người dùng cần biết gì
Devnet	Phòng lab nội bộ	Không ảnh hưởng đến người dùng
Testnet	Giai đoạn thử nghiệm công khai	Dùng thử không tốn tiền, nhận Airdrop
Mainnet	Giao dịch chính thức	Có giá trị thật, token thật
Layer 0	Kết nối nhiều blockchain	Cơ hội đầu tư nền tảng Web3
Layer 1	Blockchain gốc	Nơi chạy dApp và giữ tài sản
Layer 2	Giải pháp mở rộng	Giao dịch nhanh, phí rẻ, tiềm năng tăng trưởng

📣 Lời kết

Hiểu rõ Mainnet, Testnet và các Layer trong blockchain là chìa khóa giúp người dùng, marketer và nhà phát triển định vị đúng chiến lược. Dù bạn đang phát triển dự án, xây dựng cộng đồng, hay đầu tư – đừng bỏ qua những nền tảng cơ bản này.

👉 Đừng quên theo dõi CMO Intern để cập nhật thêm nhiều bài viết dễ hiểu và hữu ích về Blockchain, Web3, và Digital Marketing!

Chúc các Marketers thành công ! Good luck

Talents | CMO Intern